Unia Europejska stawia na szeroką współpracę w dziedzinie badań naukowych i innowacji

 

Doskonałość badawcza wymaga, aby największe talenty z całego świata współpracowały ze sobą. I to jest strategiczny priorytet dla Unii Europejskiej. Dlatego zamierza przyjąć wiodącą rolę we wspieraniu międzynarodowych partnerstw w dziedzinie badań naukowych i innowacji. Chce również zapewnić innowacyjne rozwiązania, aby nasze społeczeństwa stały się ekologiczne, cyfrowe i zdrowe.

 

Komunikat w tej sprawie wydała właśnie Komisja Europejska, a jego szczegóły podaje portal ec.europa.eu. – Otwartość zawsze była podstawą naszej współpracy z resztą świata. Nasza reakcja na pandemię pokazała korzyści płynące z bardziej otwartej nauki, wymiany danych i wyników z korzyścią dla obywateli Europy i reszty świata. Strategia ta pomoże nam stworzyć globalną masę krytyczną badań naukowych i innowacji i znaleźć rozwiązania dla obecnych naglących globalnych wyzwań – podkreśla wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej do spraw Europy na miarę ery cyfrowej Margrethe Vestager.


Współpraca


Jak zaznaczają przedstawiciele Komisji Europejskiej, doskonałość badawcza wymaga, aby największe talenty z całego świata współpracowały ze sobą. To strategiczny priorytet dla UE. Międzynarodowa współpraca w dziedzinie badań naukowych i innowacji odbywa się jednak w zmienionych globalnych warunkach, gdzie rosną napięcia geopolityczne, a prawa człowieka i podstawowe wartości są kwestionowane.

Odpowiedzią UE jest dawanie dobrego przykładu – promowanie multilateralizmu, otwartości i wzajemności we współpracy z resztą świata. UE będzie wspierać globalną reakcję na globalne wyzwania, takie jak zmiana klimatu czy pandemie, poszanowanie międzynarodowych zasad i podstawowych europejskich wartości oraz wzmocnienie otwartej autonomii strategicznej.


– Aby zagwarantować, że otwartość ta działa i że naukowcy będą mogli jak najłatwiej współpracować ponad granicami, potrzebujemy nie tylko wsparcia ze strony głównych podmiotów finansujących, takich jak UE. Niezbędne są również jasne ramy, które tworzą równe warunki działania w takich kwestiach jak etyczne i skoncentrowane na ludziach badania, sprawiedliwe traktowanie własności intelektualnej i wzajemny dostęp do programów badawczych. Będziemy aktywnie współpracować z partnerami, którzy podzielają te wartości i zasady – zapewnia Marija Gabriel  komisarz do spraw innowacji, badań naukowych, kultury, edukacji i młodzieży. Celem jest wypracowanie wspólnego rozumienia podstawowych zasad i wartości w dziedzinie badań naukowych i innowacji, takich jak wolność akademicka, równość płci, etyka badawcza, otwarta nauka i kształtowanie polityki w oparciu o fakty.


Nowa strategia opiera się na dwóch głównych celach, które łączą się w wyważony sposób.


Pierwszy z nich to stworzenie środowiska badań naukowych i innowacji, które opiera się na zasadach i wartościach, a także jest z zasady otwarte, aby pomóc naukowcom i innowatorom na całym świecie współpracować w ramach wielostronnych partnerstw i znaleźć rozwiązania globalnych wyzwań. Drugi cel to zapewnienie wzajemności i równych warunków działania we współpracy międzynarodowej w dziedzinie badań naukowych i innowacji.


Co istotne – globalna reakcja UE na walkę z pandemią koronawirusa, w tym za pośrednictwem platform wielostronnych i projektów w ramach programu „Horyzont 2020″, pokazała, jak można zmaksymalizować dostęp do wiedzy naukowej i międzynarodowych łańcuchów wartości, gdy łączy się siły. Aby osiągnąć swoje cele, UE podejmie szereg działań. Przykładowo będzie wspierać naukowców i ich organizacje w przyspieszaniu zrównoważonego i sprzyjającego włączeniu społecznemu rozwoju w krajach o niskich i średnich dochodach, w tym za pośrednictwem ambitnej „inicjatywy dla Afryki” w ramach programu „Horyzont Europa”, mającej na celu zacieśnienie współpracy z krajami afrykańskimi.


Komisja zamierza również przedstawić wytyczne dotyczące postępowania w przypadku obcych ingerencji skierowanych wobec unijnych instytucji badawczych i instytucji szkolnictwa wyższego. Wytyczne te będą wspierać unijne organizacje w ochronie wolności akademickiej, integralności i autonomii instytucjonalnej.

Kluczowym instrumentem wdrażania strategii w zakresie badań naukowych i innowacji na lata 2021–2027 będzie program „Horyzont Europa”. Włączenie do niego państw spoza UE stworzy dodatkowe możliwości uczestnictwa w całym programie zasadniczo na takich samych warunkach jak państwa członkowskie.


Kluczem do pomyślnej realizacji strategii będzie też ścisła koordynacja i współpraca między UE a jej państwami członkowskimi. Promowane będą inicjatywy oparte na podejściu „Drużyna Europy”. Istotnym elementem tego podejścia będzie synergia z innymi unijnymi programami, takimi jak Instrument Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej – „Globalny wymiar Europy„.


Warto pamiętać, że w 2012 r. KE także przedstawiła komunikat strategii współpracy międzynarodowej w dziedzinie badań naukowych i innowacji. Wytyczył on relacje naukowe i technologiczne Unii Europejskiej z państwami trzecimi i wspierał międzynarodowy zasięg programu „Horyzont 2020″. Dzięki niemu w ciągu ostatnich trzech lat znacznie wzmocniono m.in. ponad 30 ambitnych inicjatyw współpracy z kilkoma państwami trzecimi i regionami, takimi jak Afryka, Kanada, Japonia, Korea Południowa, Chiny, Indie i inne.


Prawie dziesięć lat później nowe globalne podejście do badań naukowych i innowacji zastępuje poprzednią strategię, aby zareagować na znacznie odmienny kontekst globalny i dostosować współpracę międzynarodową UE do aktualnych priorytetów Unii.