W 2022 r. na stronie Urzędu Publikacji opublikowano serię raportów opracowanych w ramach badania „Zapewnienie transportu publicznego w regionach transgranicznych – Mapowanie istniejących usług i przeszkód prawnych” dla Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej (DG REGIO) Komisji Europejskiej. Realizowało je Spatial Foresight we współpracy z TCP international, TRT trasporti e territorio i EureConsult. Opracowano 31 studiów przypadków, które podkreślają różnorodność modeli biznesowych dla transgranicznych usług transportu publicznego.
Obejmują one ustalenia dotyczące zarządzania i przepisy operacyjne mające na celu rozwój usługi i zaspokojenie popytu w regionach przygranicznych. Jeden z opublikowanych raportów to studium przypadku przedstawiające model biznesowy dla transgranicznej publicznej usługi autobusowej pomiędzy Suwałkami (Polska) a Kownem (Litwa) świadczonej przez prywatną spółkę transportową Ecolines Estonia założoną w 2007 roku, stanowiącą krótką część regularnej trasy długodystansowej Ryga – Bonn – Ryga. Według opracowania to czysto biznesowy przykład usługi transportu publicznego, działający zgodnie z zasadami rynkowymi i pozbawiony jakiegokolwiek zakotwiczenia w regionalnej strategii transgranicznej mającej na celu rozwój społeczno-gospodarczy.
Autorzy zauważyli, że brak relacji pomiędzy dostawcą usług komercyjnych a regionalnymi decydentami / interesariuszami wydaje się być niewykorzystanym elementem w tworzeniu modelu biznesowego dla transportu transgranicznego. Co prawda lokalne i regionalne podmioty współpracują przy działaniach transgranicznych (np. związanych z programem Interreg), lecz znacznie większy nacisk kładzie się na wzmocnienie zdolności instytucjonalnych, ochronę przyrody, integrację społeczną, zwalczanie ubóstwa i mobilność siły roboczej, podążając za potencjałami i wyzwaniami wspólnymi dla regionów po obu stronach granicy. Mimo, że usprawnienie transportu publicznego mogłoby przynieść korzyści każdemu z tych działań, jak dotąd transgraniczny transport publiczny nie jest istotnym tematem w lokalnych/regionalnych dokumentach strategicznych (z wyjątkiem głównych korytarzy transportowych, takich jak Via Baltica).
Dostrzeżono, że zwiększona liczba pasażerów na odcinku Suwałki – Kowno może zwiększyć wkład władz lokalnych w dostosowanie połączenia do ich potrzeb, np. poprawa połączenia z lokalnymi usługami transportowymi w Suwałkach i Kownie (np. z lotniskiem w Kownie).
Zachęcamy do szerszego zapoznania się z raportem.
Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej, Study on providing public transport in cross-border regions : mapping of existing services and legal obstacles : bus line Suwałki (Poland) – Kaunas (Lithuania) : case study report, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2022, https://data.europa.eu/doi/10.2776/498815