„Polska w Unii Europejskiej wobec aktualnych wyzwań krajowych i międzynarodowych”
24 kwietnia 2025 r. odbyła się Ogólnopolska Interdyscyplinarna Konferencja Naukowa pt. „Polska w Unii Europejskiej wobec aktualnych wyzwań krajowych i międzynarodowych”. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Europe Direct Podlaskie, Katedrę Prawa Międzynarodowego Publicznego oraz Zakład Prawa Europejskiego Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku, a także Koło Naukowe „Innowacja” działające przy tej uczelni.
Konferencja miała charakter zdalny i zgromadziła około 60 uczestników z różnych ośrodków akademickich w Polsce, w tym studentów, doktorantów i ekspertów. Celem wydarzenia była wieloaspektowa dyskusja nad bilansem członkostwa Polski w Unii Europejskiej, wyzwaniami stojącymi przed krajem i UE oraz perspektywami na przyszłość.
W sesji plenarnej szczególny nacisk położono na zagadnienia związane z polską prezydencją w Radzie Unii Europejskiej, którą sprawuje od stycznia 2025 r. Młodzi badacze analizowali m.in. doświadczenia z poprzedniej prezydencji Polski w 2011 r., jak i obecne wyzwania i priorytety w obliczu dynamicznych zmian politycznych i gospodarczych w Europie. Podkreślano, że Polska stanie przed zadaniem budowania spójności w UE, wzmacniania bezpieczeństwa oraz reagowania na kryzysy, takie jak wojna w Ukrainie, kryzys migracyjny czy transformacja energetyczna.
Ważnym elementem konferencji były dyskusje dotyczące wyzwań prawnych związanych z członkostwem Polski w UE, np. roli Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w ochronie demokracji i praw człowieka, ewolucji mechanizmów ochrony praworządności oraz skutków prawnych i politycznych postępowań wobec Polski. Szczegółowo omówiono napięcia na linii Polska–UE w kontekście mechanizmów praworządności, a także konsekwencje dla systemu sądownictwa, w tym w zakresie stosowania Europejskiego Nakazu Aresztowania.
Konferencja objęła również panele poświęcone funduszom unijnym, gospodarce, bezpieczeństwu, polityce obronnej, cyfryzacji, migracjom, prawom człowieka, zielonej transformacji i polityce klimatycznej. Wśród poruszanych tematów znalazły się m.in.: efektywność wykorzystania funduszy UE, wyzwania polskiej polityki migracyjnej, wpływ Europejskiego Zielonego Ładu na polską gospodarkę i rolnictwo, a także rola innowacji i polityki regionalnej w rozwoju kraju.
W trakcie konferencji podkreślano, że Polska – jako kraj z ponad dwudziestoletnim doświadczeniem w UE – stoi przed koniecznością aktywnego kształtowania polityk unijnych, zwłaszcza w kontekście zbliżającej się prezydencji. Wskazywano na znaczenie dialogu z instytucjami UE, poszanowania zasad praworządności oraz skutecznego wykorzystywania środków unijnych dla rozwoju społeczno-gospodarczego i bezpieczeństwa kraju.
Organizatorzy dostrzegają potrzebę dalszej, interdyscyplinarnej debaty nad miejscem Polski w Unii Europejskiej, zwłaszcza w obliczu aktualnych wyzwań krajowych i międzynarodowych.