Relacja z Konferencji „Fundusze europejskie, współpraca transgraniczna
i aktywność międzynarodowa jako wyzwania Podlaskiego
w UE na 2023 rok”

Celem konferencji było przybliżenie uczestnikom problematyki dostępności funduszy europejskich w województwie podlaskim ze szczególnym uwzględnieniem ich wdrażania wobec wyzwań geopolitycznych w tej części Europy. Dyskusja tocząca się w przestrzeni publicznej dotycząca środków z funduszy Unii Europejskiej może wywoływać konsternację odbiorców.

Część dyskusja była prowadzona również w związku z sytuacją w Ukrainie, w wyniku której planowane wcześniej środki unijne na współpracę transgraniczną dla województwa podlaskiego musiały zostać przesunięte. Biorąc to pod uwagę, organizatorzy chcą zapewnić możliwość eksperckiego odniesienia się do tych problemów i umożliwienia dyskusji związanej z wdrażaniem środków UE w nowej perspektywie finansowej.

W spotkaniu wzięło udział prawie 70 samorządowców, przedstawicieli władz regionu, jednostek samorządu terytorialnego czy lokalnych grup działania.

Moderował i przewodził dyskusji prof. dr hab. Maciej Perkowski, kierownik Europe Direct Podlaskie oraz kierownik Katedry Prawa Międzynarodowego Publicznego i Europejskiego Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku.

Pierwszy głos zabrał Rafał Baliński, Dyrektor Departamentu Współpracy Terytorialnej w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej. Wprowadził do sytuacji geopolitycznej i jej wpływu na współpracę transgraniczną w warunkach braku współpracy. Opowiedział jakie możliwości otrzyma Podlaskie wobec aktualnych programów współpracy terytorialnej.

W związku z trwającą wojną w Ukrainie, aktualną sytuacją polityczną na Białorusi oraz kryzysem na granicy nowy program z Ukrainą będzie realizowany bez udziału Białorusi. Pozostały obszar nie zmienia się. Pomimo rezygnacji ze współpracy z Białorusią, beneficjenci z woj. podlaskiego będą nadal mogli aplikować o dofinansowanie dla swoich projektów z programu w dwustronnej formule (z partnerami z Ukrainy). Budżet programu: 187 415 990 EUR KE może jeszcze dodać w kolejnych latach środki z koperty NDICI – powiedział Dyrektor Baliński.

Ponadto Ministerstwo zabiega w Komisji Europejskiej, aby należący do woj. podlaskiego subregion łomżyński włączyć do programu LT-PL. Z powodu rosyjskiej agresji na Ukrainę – program z Rosją nie będzie wdrażany. Środki z tego programu przekierowaliśmy do programu Litwa –Polska (30 mln euro, większość polskiego wkładu), a także dwóch programów, którymi zarządzamy, tj. Południowy Bałtyk i Polska – Słowacja. Nasz wniosek o przekierowanie środków programu jest już częściowo zrealizowany przez Komisję i odzwierciedlają go tabele finansowe. Dążymy do tego, by był w pełni zrealizowany w kolejnych latach. Do tej pory Litwa przekazała na program ok. 4,7 mln euro EFRR dodatkowych środków i planuje kolejne – dodał Baliński.

Prezentacja Dyrektora Rafała Balińskiego

O różnicach w programach regionalnych w perspektywie 2014-2020 i 2021-2027– w bardzo rzeczowy i kompetentny sposób wprowadziła Joanna Sarosiek, Dyrektor Departamentu Rozwoju Regionalnego w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Podlaskiego. Dzięki ciężkiej pracy urzędników z UMWP zarówno program regionalny jak i jego zapisy sprzyjać będą beneficjentom – realizatorom przyszłych projektów.

Tylko 6 celów polityki, podzielonych na cele szczegółowe – poprzednimi laty było 11 celów tematycznych, podzielonych na priorytety inwestycyjne. Duży nacisk Komisji Europejskiej na „Europejski Zielony Ład” oraz „Europejski Filar Praw Społecznych”. Silniejszy nacisk na wykorzystanie instrumentów finansowych i ograniczenie form dotacyjnych. Koncentracja tematyczna – wsparcie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na realizację transformacji zeroemisyjnej i cyfrowej. Wzmocnienie wymiaru terytorialnego polityki spójności – podsumowuje Dyrektor Sarosiek.

Bardzo ważnym jest, że wsparcie finansowe w ramach nowej perspektywy będzie udzielane wyłącznie projektom i beneficjentom, którzy przestrzegają przepisów antydyskryminacyjnych, o których mowa w art. 9 ust. 3 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1060 z dnia 24 czerwca 2021 r. W przypadku, gdy beneficjentem jest jednostka samorządu terytorialnego (lub podmiot przez nią kontrolowany lub od niej zależny), która podjęła jakiekolwiek działania dyskryminujące, sprzeczne z zasadami, o których mowa w Rozporządzeniu wsparcie w ramach funduszy nie może być udzielone – dodaje Sarosiek.

Pakiet rozporządzeń jest już dostępny na stronie: https://www.polskacyfrowa.gov.pl/strony/wiadomosci/pakiet-rozporzadzen-dotyczacych-polityki-spojnosci-na-lata-2021-2027/

Prezentacja Dyrektor Joanny Sarosiek

Prawny wymiar wdrażania środków UE w bieżącej perspektywie zatytułowane było wystąpienie dr. hab. Rafała Poździka, prof. UMCS z Wydziału Prawa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie a jednocześnie radcy prawnego w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Lubelskiego. Głos przedstawiciela sąsiedniego województwa był bardzo cennym wkładem w dyskusję gdyż pokazywał jak ciężkim zadaniem był skrojenie wojewódzkich regulacji na nadchodząca perspektywę finansową.

W godzinach porannych 21 lipca 2020 r. zakończył się jeden z najdłuższych i najtrudniejszych szczytów UE w całości poświęcony zbliżającej się perspektywie finansowej na lata 2021-2027. Unijni liderzy wynegocjowali wielkość Wieloletnich Ram Finansowych (WRF) oraz funduszu odbudowy po pandemii COVID-19 w łącznej wysokości 1,8 bln euro. Z tej puli do Polski trafi 159 mld euro wsparcia, z czego 124 mld zostaną wydane w formie dotacji, a pozostała część jako niskooprocentowane pożyczki – powiedział Prof. Poździk.

Wspólne Ramy Finansowe obejmą środki w wysokości 1 074 mld euro. Wieloletnie Ramy Finansowe obejmą także instrument Next Generation EU. Zwiększenie długoterminowego budżetu Unii Europejskiej w okresie 2021-2027 Next Generation EU z budżetem w wysokości 750 mld euro. Instrumentu Odbudowy i Odporności (Recovery and Resilience Facility – dalej zwany RRF) to największy z zaproponowanych instrumentów wsparcia w ramach Europejskiego Instrumentu Odbudowy (EIO), stanowiący  672,5 mld euro – dodaje Profesor Poździk.

Prezentacja dr. hab. Rafała Poździka, prof. UMCS

Lokalny samorząd na żywo reprezentował dr Marek Martyniuk, Sekretarz Powiatu Bielsk Podlaski a jednocześnie członek zarządu Związku Powiatów Województwa Podlaskiego. W prezentacji wskazał bardzo ważne aspekty procedury odwoławczej w ramach polityki spójności Unii Europejskiej w Polsce w perspektywie finansowej 2021-2027 na tle dotychczasowych rozwiązań normatywnych.

Rozwiązania przyjęte w ramach ustawy wdrożeniowej 2021-2027 w zakresie procedury odwoławczej w większości bazują na tych, które obowiązują na podstawie ustawy wdrożeniowej 2014-2020. Kontrola sądowoadministracyjna polega nie na weryfikacji merytorycznej wniosku o dofinansowanie, ale na zbadaniu czy procedura konkursowa oraz przeprowadzona w jej toku ocena projektu nie naruszają przepisów prawa. Aby kontrola ta była efektywna, sąd musi być właściwy do orzekania co do istoty sprawy – wskazuje w prezentacji dr Martyniuk

Prezentacja dr Marka Martyniuka

„Komitet Regionów jako miejsce lobbingu w zakresie programowania i wdrażania funduszy unijnych –założenia i praktyka” to temat ostatniej prezentacji, którą przygotował Sebastian Chrzanowski z Biura Prawnego Urzędu Miejskiego w Łomży.

Chrzanowski łączy pracę zawodową z rozwojem naukowym. Jest doktorantem, a jego rozprawa nowi tytuł „Reprezentanci polskich województw w komitecie regionów. Założenia i praktyka.”.

Prezentacja Sebastiana Chrzanowskiego


Dziękujemy prelegentom oraz słuchaczom!
Zespół EUROPE DIRECT Podlaskie
.