W przeddzień Międzynarodowego Dnia Kobiet, który obchodzony jest 8 marca, Komisja Europejska przedstawiła plan działania na rzecz praw kobiet oraz sprawozdanie dotyczące równouprawnienia płci w 2025 r. Plan działania przyczynia się do dalszej realizacji programu na rzecz równouprawnienia płci; nakreślono w nim długoterminową wizję polityczną w zakresie praw kobiet.
Równouprawnienie płci w Unii Europejskiej jest jednym z największych na świecie, stanowiąc globalny punkt odniesienia. Plan działania opiera się na istotnych postępach osiągniętych w ramach strategii na rzecz równouprawnienia płci na lata 2020–2025. W ciągu minionych pięciu lat UE poczyniła historyczne postępy w zakresie przepisów dotyczących przejrzystości wynagrodzeń, równowagi między życiem zawodowym a prywatnym pod względem wyrównania obowiązków opiekuńczych, równowagi płci w zarządach spółek oraz zwalczania przemocy wobec kobiet.
W planie działania Komisja potwierdza i umacnia swoje zaangażowanie na rzecz wzmocnienia pozycji kobiet i dziewcząt oraz pełnego urzeczywistnienia równouprawnienia płci w Europie i na świecie. Zawarto w nim ponadto wytyczne dotyczące przyszłych środków w ramach następnej strategii na rzecz równouprawnienia płci.
Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen oświadczyła: Nie ma powodu, dla którego kobieta powinna otrzymywać niższe wynagrodzenie niż mężczyzna; dla którego powinna otrzymywać opiekę zdrowotną na niższym poziomie lub być narażoną na przemoc ze względu na płeć. Wiemy, że społeczeństwa, w których kobiety i mężczyźni są traktowani jednakowo, są lepsze, sprawiedliwsze i skuteczniejsze. Skorzystajmy z obszernego zasobu talentów i umiejętności nas wszystkich, zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Przedstawiony dziś plan działania dowodzi naszego zdecydowanego zaangażowania na rzecz nieprzerwanego tworzenia Unii Europejskiej, w której zasadą jest równość płci i przestrzeganie praw kobiet.
Drogowskaz wskazujący kierunek działań na rzecz praw kobiet
UE przyjęła w ramach strategii na rzecz równouprawnienia płci na lata 2020–2025 szereg przełomowych inicjatyw, jednak postępy na drodze do równouprawnienia płci są w poszczególnych sektorach oraz w poszczególnych państwach członkowskich zbyt powolne i niejednolite, co podkreślono w sprawozdaniu na temat równouprawnienia płci 2025. Co trzecia kobieta w UE doświadczyła przemocy fizycznej lub seksualnej. Różnice w zatrudnieniu i wynagrodzeniach w UE są eliminowane zbyt wolno, utrzymuje się przemoc wobec kobiet, dyskryminujące normy i stereotypy. Kobiety są nadmiernie reprezentowane na stanowiskach o niższych wynagrodzeniach i niedostatecznie reprezentowane na stanowiskach wiążących się z podejmowaniem decyzji.
Założeniem planu działania jest wyeliminowanie dyskryminujących norm wpisanych w strukturę naszych społeczeństw i osiągnięcie konkretnych celów, a są nimi:
- Wyeliminowanie przemocy ze względu na płeć w tym poprzez zapobieganie wszelkim formom przemocy wobec kobiet i dziewcząt, takim jak przemoc seksualna (w tym gwałt ze względu na brak zgody), oraz zwalczanie tej przemocy, jak również zapewnienie ofiarom przemocy dostępu do wsparcia i ochrony.
- Najwyższe standardy zdrowia w drodze wspierania uzupełniających działań w sektorze zdrowia podejmowanych przez państwa członkowskie w celu zapewnienia kobietom dostępu do zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz do praw w tym zakresie – przy pełnym poszanowaniu Traktatów, a także w drodze promowania badań medycznych uwzględniających aspekt płci, badań klinicznych, diagnostyki i leczenia.
- Równość wynagrodzenia bez dyskryminacji ze względu na płeć oraz wzmocnienie pozycji ekonomicznej na przykład poprzez zlikwidowanie luki płacowej i emerytalnej między kobietami a mężczyznami, promowanie wiedzy finansowej wśród kobiet i dziewcząt oraz przeciwdziałanie zaniżaniu wartości pracy wykonywanej przez kobiety.
- Równowaga między życiem zawodowym a prywatnym i zapewnienie opieki, zwłaszcza w drodze promowania równego podziału obowiązków opiekuńczych między kobietami i mężczyznami oraz promowania inwestycji w sektorze opieki długoterminowej w celu udostępnienia wysokiej jakości miejsc pracy.
- Równe szanse na zatrudnienie i odpowiednie warunki pracy, na przykład poprzez zamknięcie luki w zatrudnieniu między kobietami a mężczyznami, wyeliminowanie molestowania seksualnego w świecie pracy oraz zapewnienie wysokiej jakości miejsc pracy i równych perspektyw kariery.
- Wysokiej jakości edukacja włączająca, na przykład poprzez promowanie zrównoważonej pod względem płci perspektywy na wszystkich poziomach edukacji, zachęcanie dziewcząt i kobiet do zgłębiania wiedzy w dziedzinach STEM oraz zachęcanie chłopców i mężczyzn do angażowania się w sektory edukacji, zdrowia i opieki społecznej.
- Uczestnictwo w życiu politycznym i równą reprezentacja, w tym poprzez promowanie zrównoważonej pod względem płci reprezentacji we wszystkich sferach i na wszystkich szczeblach życia publicznego i politycznego, zapewnienie bezpieczeństwa kobiet w życiu publicznym i zwalczanie seksizmu.
- Mechanizmy instytucjonalne służące realizacji praw kobiet, w szczególności poprzez zapewnienie specjalistycznej infrastruktury instytucjonalnej przyczyniającej się do równouprawnienia płci i upowszechniania aspektu płci oraz zrównoważonego finansowania polityki równości płci i organizacji działających na rzecz praw kobiet.
Komisja wzywa Parlament Europejski, Radę, państwa członkowskie oraz inne instytucje i zainteresowane strony do zjednoczenia sił w kontekście planu działania i przedstawienia propozycji w ramach ich kompetencji, co pozwoli urzeczywistnić zaangażowanie całej UE w prawa kobiet.
Kontekst
Równość kobiet i mężczyzn jest prawem podstawowym i podstawową wartością zapisaną w prawie unijnym od czasu zawarcia traktatu rzymskiego w 1957 r. Dzisiejsze przyjęcie planu działania przypada w 30. rocznicę przyjęcia deklaracji pekińskiej i stworzenia platformy działania, w ramach której 189 państw, w tym wszystkie państwa członkowskie UE, zobowiązało się do wzmocnienia pozycji kobiet i osiągnięcia równości płci na całym świecie.
Wartości te zapisano w wytycznych politycznych przewodniczącej Ursuli von der Leyen. Zobowiązano się w nich do opracowania nowej strategii na rzecz równouprawnienia płci, która doprowadzi do wzmocnienia praw kobiet we wszystkich dziedzinach, takich jak walka z przemocą ze względu na płeć czy umocnienie pozycji kobiet w polityce i na rynku pracy w całej UE, a także we wszystkich instytucjach UE.
Komisja opublikowała dzisiaj również sprawozdanie dotyczące równouprawnienia płci w UE w 2025 r., w którym przedstawiła przegląd postępów we wdrażaniu strategii na rzecz równouprawnienia płci na lata 2020–2025. Chociaż w sprawozdaniu odnotowano kluczowe postępy w zakresie prawodawstwa w 2024 r. – przyjęcie pierwszej w historii dyrektywy w sprawie zwalczania przemocy wobec kobiet – zobowiązania podjęte w ramach deklaracji pekińskiej nie zostały jeszcze w pełni zrealizowane. Jak pokazuje opracowany przez Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn (EIGE) wskaźnik równouprawnienia płci za 2024 r., będący odzwierciedleniem aktualnej sytuacji w zakresie równouprawnienia płci w UE, UE osiągnęła w 2024 r. 71 punktów z możliwych 100. Ponadto w listopadzie 2024 r. Eurostat, Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej (FRA) i EIGE opublikowały unijne badanie dotyczące przemocy ze względu na płeć, w którym ujawniono wszechobecną przemoc wobec kobiet.
Komisja finansuje projekty i organizacje propagujące równouprawnienie płci i zwalczające przemoc ze względu na płeć za pośrednictwem programu „Obywatele, równość, prawa i wartości„. 20 lutego 2025 r. Komisja ogłosiła nowe zaproszenie do składania wniosków w celu finansowania projektów, które będą zapobiegać przemocy ze względu na płeć, chronić ofiary i osoby, które doświadczyły przemocy, i pomagać im, a także wspierać organizacje oddolne działające w tej dziedzinie. Termin składania wniosków upływa 7 maja 2025 r.
Więcej informacji