W unijnej gospodarce czas na wiosenne wzrosty. W odbudowaniu gospodarki pomoże Fundusz Odbudowy


Po wielkim wstrząsie dla europejskiej gospodarki, jakim była pandemia koronawirusa, nadchodzi gotowość do działania. Według prognozy  z wiosny 2021 r. gospodarka unijna urośnie w tym roku o 4,2 proc. i o 4,4 proc. w roku 2022. W odbudowaniu gospodarki ma pomóc unijny Fundusz Odbudowy. Do Polski, na podstawie Krajowego Planu Odbudowy, może trafić około 58 mld euro.


– Choć to nie koniec problemów, perspektywy gospodarcze Europy są już o wiele korzystniejsze. Ze względu na wzrost odsetka osób zaszczepionych, luzowanie restrykcji i powolny powrót do normalnego życia poprawiły się prognozy gospodarcze dla UE i strefy euro na ten i przyszły rok. Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności pomoże odbudować gospodarkę i zapewni prawdziwy przełom w 2022 r., zwiększając inwestycje publiczne do najwyższego poziomu od ponad dziesięciu lat. Czeka nas jeszcze dużo ciężkiej pracy, a wiele zagrożeń będzie nam towarzyszyć tak długo, jak długo będzie trwała pandemia. Do czasu całkowitego ustabilizowania sytuacji będziemy dokładać wszelkich starań, aby zapewnić obywatelom ochronę i utrzymać działalność przedsiębiorstw – oświadczył Valdis Dombrovskis wiceprzewodniczący wykonawczy Komisji Europejskiej do spraw gospodarki służącej ludziom,  cytowany przez portal ec.europa.eu. 


Perspektywy niosą nadzieję 


Pandemia koronawirusa okazała się wstrząsem dla europejskiej gospodarki. Liczne ograniczenia i środki mające powstrzymać rozprzestrzenianie się wirusa, spowodowały olbrzymie straty w wielu sektorach. W 2020 r. gospodarka Unii Europejskiej skurczyła się o 6,1 proc. Ożywienie gospodarcze w Europie, które rozpoczęło się latem ubiegłego roku, zatrzymało się w czwartym kwartale 2020 r. i w pierwszym kwartale 2021 r. z powodu kolejnych ograniczeń. Oczekuje się jednak, że ożywienie gospodarcze w UE i w strefie euro nabierze szybszego tempa wraz ze wzrostem liczby osób zaszczepionych i złagodzeniem ograniczeń. 

Prognozy są optymistyczne. Jak podaje portal ec.europa.eu gospodarka unijna wzrośnie w tym roku o 4,2 proc. i o 4,4 proc. w roku 2022. Stanowi to znaczną poprawę perspektyw wzrostu w porównaniu z zimową prognozą gospodarczą, przedstawioną przez Komisję w lutym 2021 r. Stopy wzrostu w poszczególnych krajach Unii będą nadal zróżnicowane, ale do końca 2022 r. wskaźniki gospodarcze we wszystkich państwach członkowskich powinny powrócić do poziomów sprzed kryzysu.

Stopniowo poprawia się też sytuacja na rynku pracy. Zatrudnienie wzrosło w drugiej połowie 2020 r., a stopy bezrobocia spadły po osiągnięciu szczytowego poziomu w większości państw członkowskich. Przewiduje się, że stopa bezrobocia w UE wyniesie 7,6 proc. w 2021 r. i 7 proc. w 2022 r. Wskaźniki te są nadal wyższe niż przed kryzysem.

Co z inflacją? W ciągu tego roku inflacja będzie podlegała znacznym wahaniom, gdyż zakładane ceny energii i zmiany stawek VAT generują widoczne zmiany w poziomie cen w porównaniu z tym samym okresem poprzedniego roku. Przewiduje się, że inflacja w Unii wyniesie 1,9 proc. w 2021 r. i 1,5 proc. w 2022 r.

Wsparcie publiczne dla gospodarstw domowych i przedsiębiorstw odegrało ważną rolę w łagodzeniu skutków pandemii dla gospodarki, ale doprowadziło do wzrostu zadłużenia państw członkowskich.

Łączny deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych wzrośnie w tym roku w UE o około pół punktu procentowego – do 7,5 proc. PKB. Przewiduje się, że w 2021 r. deficyt we wszystkich państwach członkowskich, z wyjątkiem Danii i Luksemburga, wyniesie ponad 3 proc. PKB. Do 2022 r. łączny deficyt budżetowy ma jednak zmniejszyć się o połowę – do poziomu nieco poniżej 4 proc., tak w UE, jak i w strefie euro. Przewidywane jest także znaczne zmniejszenie liczby państw członkowskich, w których deficyt przekracza 3 proc. PKB.

Trzeba jednak pamiętać, że ryzyko związane z perspektywami gospodarczymi jest wysokie i takie pozostanie dopóki pandemia COVID-19 będzie wywierać wpływ na gospodarkę. Zmiany w zakresie sytuacji epidemiologicznej, a także wydajność i skuteczność programów szczepień mogą okazać się lepsze lub gorsze, niż zakładano w centralnym scenariuszu obecnej prognozy. 


Fundusz Odbudowy 


Elementem optymistycznym gospodarczej prognozy jest Fundusz Odbudowy. W 2022 r. inwestycje publiczne mierzone jako odsetek PKB mają osiągnąć najwyższy poziom od ponad dziesięciu lat. Motorem tego wzrostu będzie Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF) – będący kluczowym elementem inicjatywy NextGenerationEU.

Europejska gospodarka zaczyna się uwalniać spod ciężaru COVID-19. Po słabym początku roku przewidujemy silny wzrost zarówno w 2021 r., jak i w 2022 r. Bezprecedensowe wsparcie budżetowe było – i nadal jest – niezbędne, aby pomóc europejskim pracownikom i przedsiębiorstwom przetrwać ten niespokojny czas. Powiązany z tym wsparciem wzrost deficytu i zadłużenia, ma osiągnąć najwyższy poziom w tym roku, a następnie zacznie się zmniejszać. Wpływ NextGenerationEU zacznie być odczuwalny w tym i w przyszłym roku, ale musimy dołożyć wiele starań – tak w Brukseli, jak i w państwach członkowskich – aby jak najlepiej wykorzystać tę historyczną szansę. Oczywiście utrzymanie szybkiego tempa szczepień w UE będzie miało kluczowe znaczenie dla zdrowia obywateli i dla stanu gospodarki. Bądźmy więc gotowi do działania – zachęca Paolo Gentiloni, komisarz do spraw gospodarki. 

Do działania przygotowuje się także Polska. Opracowany został już Krajowy Plan Odbudowy (KPO), który jest podstawą do wypłaty pieniędzy z unijnego Funduszu Odbudowy.

W ramach Instrumentu na Rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności Polska będzie miała do dyspozycji ok. 58,1 mld euro, w tym: 23,9 mld euro w formie dotacji, a 34,2 mld euro w pożyczkach.

 KPO to wsparcie takich obszarów jak: Transformacja cyfrowa, Odporność i konkurencyjność gospodarki, Energia i zmniejszenie energochłonności, Dostępność i jakość systemu ochrony zdrowia, Zielona i inteligentna mobilność. To również pieniądze na inwestycje infrastrukturalne, na przykład kolej i drogi.

Jak informuje portal gov.pl samorząd województwa podlaskiego zgłosił do KPO 27 projektów o łącznej wartości blisko 5,5 mld zł.