Tylko Europa wolna od uprzedzeń i antysemityzmu może się rozwijać

 

– Antysemityzm jest nie do pogodzenia z wartościami Unii Europejskiej i naszym europejskim sposobem życia – mówi Wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Margaritis Schinas. Dlatego KE przedstawiła pierwszą w historii strategię Unii Europejskiej w sprawie zwalczania antysemityzmu i wspierania życia żydowskiego. Ta będzie realizowana w latach 2021-2030.

 

W historię Polski wpleciona jest historia i kultura żydowska, a w dziejach najnowszych bezprecedensowe ludobójstwo – holocaust, które wywarło bolesne piętno na pamięci historycznej.

Troska o prawdę i wyważony styl debaty na ten temat są z perspektywy Polski szczególnie ważne. Dlatego interesującym pomysłem wydaje się strategiczne porządkowanie podejścia Unii Europejskiej – z jednej strony do antysemityzmu (zwalczanie), a z drugiej strony do życia żydowskiego (wspieranie).

 

Warto zapoznać się przedstawioną w ostatnim czasie strategią.

 

– Antysemityzm jest nie do pogodzenia z wartościami Unii Europejskiej i naszym europejskim sposobem życia. Ta strategia – pierwsza tego rodzaju w historii – jest wyrazem naszego zobowiązania do jego zwalczania we wszelkich jego postaciach oraz do zapewnienia przyszłości żydowskiego życia w Europie i poza nią. Jesteśmy to winni ofiarom Zagłady, jesteśmy to winni ocalałym i jesteśmy to winni przyszłym pokoleniom – stwierdził Wiceprzewodniczący KE Margaritis Schinas. 

 

Skala antysemityzmu w Europie i poza nią niepokojąco rośnie. W związku z tym w strategii przedstawiono szereg działań skupiających się wokół trzech filarów: zapobiegania wszelkim formom antysemityzmu, ochrony i wspierania życia żydowskiego oraz promowania badań, edukacji i pamięci o Holokauście. W strategii proponuje się działania zmierzające do zacieśnienia współpracy z firmami internetowymi w celu tępienia antysemityzmu w internecie, lepszej ochrony miejsc publicznych i miejsc kultu, powołania europejskiego centrum badań nad współczesnym antysemityzmem oraz utworzenia sieci miejsc, w których dokonała się zagłada Żydów Wsparciem tych działań będzie dążenie UE na arenie międzynarodowej do tego, aby być liderem globalnej walki z antysemityzmem.

 

– Zobowiązujemy się dziś do wspierania życia żydowskiego w Europie w całej jego różnorodności. Chcemy widzieć ponowny rozkwit żydowskiego życia w sercu naszych społeczności. Tak właśnie powinno być. Strategia, którą dziś przedstawiamy, to przełom w naszym sposobie reagowania na antysemityzm. Europa może rozwijać się pomyślnie tylko wówczas, gdy jej żydowskie społeczności będą mieć bezpieczne warunki do rozwoju – oświadczyła Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen.

 

Oto niektóre z kluczowych działań przewidzianych w strategii:

 

– Zapobieganie wszelkim formom antysemityzmu i zwalczanie ich: Dziewięciu na dziesięciu Żydów jest zdania, że skala antysemityzmu w ich kraju wzrasta. Dla 85% z nich stanowi to poważny problem. W obliczu tego problemu Komisja uruchomi fundusze UE i będzie wspierać państwa członkowskie w opracowywaniu i wdrażaniu strategii krajowych. Komisja będzie wspierać utworzenie ogólnoeuropejskiej sieci organizacji żydowskich oraz zaufanych podmiotów sygnalizujących pojawianie się w internecie niezgodnych z prawem nienawistnych wypowiedzi w celu ich usuwania. Będzie również wspierać opracowywanie narracji zwróconych przeciwko antysemickim treściom w sieci. We współpracy z branżą internetową i firmami informatycznymi Komisja będzie przeciwdziałać nielegalnemu wystawianiu i sprzedaży w internecie symboli, pamiątek i literatury o charakterze nazistowskim.

   

– Ochrona i wspieranie życia żydowskiego w UE: 38% Żydów rozważa emigrację, nie czując się bezpiecznie w UE ze swoją tożsamością. Aby zapewnić Żydom poczucie bezpieczeństwa i możliwość pełnego uczestnictwa w życiu Europy, Komisja zapewni fundusze unijne na lepszą ochronę przestrzeni publicznych i miejsc kultu. Kolejne zaproszenie do składania wniosków zostanie opublikowane w 2022 r., a udostępniona zostanie kwota 24 mln euro. Państwa członkowskie zachęca się również do korzystania ze wsparcia Europolu w zakresie działań antyterrorystycznych w internecie i w przestrzeni realnej. Aby sprzyjać rozwojowi życia żydowskiego, Komisja podejmie działania służące ochronie żydowskiego dziedzictwa i upowszechnianiu wiedzy o życiu, kulturze i tradycjach Żydów.

   

– Edukacja, badania naukowe i pamięć o Holokauście: Obecnie co dwudziesty Europejczyk nigdy nie słyszał o Holokauście. Aby pamięć o nim była żywa, Komisja będzie wspierać tworzenie sieci miejsc – niejednokrotnie słabo znanych – w których Zagłada się dokonała, np. kryjówek lub miejsc egzekucji. Komisja wesprze również nową sieć młodzieżowych ambasadorów europejskich upowszechniających pamięć o Holokauście. Dzięki finansowaniu ze środków UE Komisja wesprze powołanie europejskiego centrum badań nad współczesnym antysemityzmem oraz życiem żydowskim we współpracy z państwami członkowskimi i społecznością naukową. W celu uwydatnienia dziedzictwa żydowskiego Komisja będzie zachęcać miasta ubiegające się o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury do uwzględniania historii zamieszkujących je mniejszości, w tym społeczności żydowskich.

 

UE będzie wszelkimi dostępnymi środkami – w tym poprzez współpracę z organizacjami międzynarodowymi – wzywać kraje partnerskie do zwalczania antysemityzmu w sąsiedztwie UE i na świecie. Zapewni również, aby fundusze zewnętrzne UE nie mogły być wykorzystywane na działania podżegające do nienawiści i przemocy, w tym skierowanej przeciwko Żydom. UE zacieśni współpracę z Izraelem w zwalczaniu antysemityzmu, a także będzie promować rewitalizację dziedzictwa żydowskiego na całym świecie.

 

Strategia będzie realizowana w latach 2021-2030. Komisja zwraca się do Parlamentu Europejskiego i Rady o wsparcie wdrażania strategii i opublikuje kompleksowe sprawozdania z jej realizacji w latach 2024 i 2029. Państwa członkowskie zobowiązały się już do zapobiegania wszelkim formom antysemityzmu i zwalczania ich poprzez nowe strategie krajowe bądź też działania w ramach dotychczasowych krajowych strategii lub planów przeciwdziałania rasizmowi, ksenofobii, radykalizacji postaw i brutalnemu ekstremizmowi. Strategie krajowe powinny zostać przyjęte do końca 2022 r., a do końca 2023 r. zostaną poddane ocenie przez Komisję.

 

Kontekst

 

Strategia jest wyrazem zobowiązania UE do wspierania życia społeczności żydowskich w Europie i poza nią. Świadczy ona o politycznym zaangażowaniu Komisji, aby Unia Europejska była wolna od antysemityzmu i wszelkiej dyskryminacji, a społeczeństwo UE było otwarte, równe i integrujące.

 

W następstwie seminarium w sprawie praw podstawowych poświęconego antysemityzmowi i nienawiści wobec muzułmanów, w 2015 r. Komisja po raz pierwszy powołała koordynatora ds. zwalczania antysemityzmu i wspierania życia żydowskiego. W czerwcu 2017 r. Parlament Europejski przyjął rezolucję w sprawie walki z antysemityzmem. W grudniu 2018 r. Rada przyjęła deklarację w sprawie zwalczania antysemityzmu. W grudniu 2019 r. przeciwdziałanie antysemityzmowi włączono do zakresu kompetencji wiceprzewodniczącego Komisji ds. promowania naszego europejskiego stylu życia, co stanowiło sygnał, że Komisja uznaje tę kwestię za przekrojowy priorytet swoich działań. W grudniu 2020 r. Rada przyjęła kolejną deklarację w sprawie uwzględniania walki z antysemityzmem we wszystkich obszarach polityki.

 

Wiele spośród obszarów polityki związanych ze zwalczaniem antysemityzmu należy w zasadniczej mierze do obowiązków krajowych. Niemniej jednak UE ma ważną rolę do odegrania: zapewnia wytyczne polityczne, koordynuje działania państw członkowskich, monitoruje realizację i postępy, udziela wsparcia z funduszy unijnych oraz promuje wymianę dobrych praktyk między państwami członkowskimi. W tym celu Komisja nada stały charakter działającej już doraźnie grupie roboczej ds. zwalczania antysemityzmu, skupiającej przedstawicieli państw członkowskich i społeczności żydowskich.


Więcej: EU Strategy on combating antisemitism and fostering Jewish life (2021-2030)