70 lat prawa Unii Europejskiej – nowa publikacja
W tym roku pod auspicjami Komisji Europejskiej wydano publikację z okazji 70-lecia prawa Unii Europejskiej. Jej autorami są prawnicy, których na co dzień pracują w Służbie Prawnej Komisji. Jak podkreśla we wstępie Ursula von der Leyen, „Porządek prawny Unii jest motorem integracji, ponadnarodowej Unii zbudowanej na prawie. Wspólnota prawa jest podstawą wszystkiego, co osiągnęliśmy i wszystkiego, co mamy jeszcze do zrobienia. Jest to znak rozpoznawczy Europy”.
Książka składa się z pięciu części:
Prawo UE chroni i propaguje wartości UE – poruszono w niej problematykę wartości podstawowych, tożsamości konstytucyjnej, ochrony budżetu UE w kontekście praworządności czy też praw człowieka;
Prawo UE zapewnia prawa obywatelom UE – zawarto w niej kwestie dotyczące obywatelstwa UE, regulacji ochrony danych wobec postępu technologicznego i rozwoju UE ze wspólnoty gospodarczej do unii dla jej obywateli;
Prawo UE poprawia jakość życia obywateli UE – poruszono w niej ochronę środowiska i przeciwdziałanie zmianom klimatu, produkcji żywności, kwestii usuwania przeszkód podatkowych w życiu, pracy, inwestowaniu, przechodzeniu na emeryturę, a także problemom związanym z majątkiem w przypadku śmierci w innym państwie członkowskim;
Prawo UE zapewnia uczciwą konkurencję na rynku wewnętrznym UE – dotyczy korzyści dla konsumentów wynikających z egzekwowania prawa konkurencji Unii Europejskiej, środków zaradczych w decyzjach dotyczących pomocy państwa (przywracanie równych szans), mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (Carbon Border Adjustment Mechanism – CBAM) i jego zgodność z prawem Światowej Organizacji Handlu ;
Komisja jako główny podmiot prawa UE – w tej części opisano postępowanie w sprawie naruszenia przepisów jako kluczowy czynnik rozwoju prawa Unii Europejskiej, rolę Komisji dla rynku wewnętrznego UE, jej wkład w jakość prawa UE oraz rolę unijnych sędziów w wybranych dziedzinach prawa urzędniczego UE.
Zupełnie odrębnie poruszono też zagadnienie przyszłości prawa Unii Europejskiej.
W tym rozdziale omówiono niewykorzystany potencjał traktatów UE, który obejmuje w szczególności następujące instrumenty:
– klauzule pomostowe, które umożliwiają przejście od jednomyślności do większości kwalifikowanej w Radzie, a w sferze ustawodawczej od jednomyślności do zwykłej procedury ustawodawczej, która pociąga za sobą współdecydowanie Rady i Parlamentu Europejskiego;
– zmiany niektórych protokołów w drodze procedur legislacyjnych;
– ukierunkowane zmiany w polityce wewnętrznej;
– wzmocnienie działań zewnętrznych;
– wykorzystanie art. 352 TFUE (klauzula elastyczności);
– stworzenie wspólnej obrony;
– ewolucja systemu instytucjonalnego UE poprzez „praktykę konstytucyjną”.
Autorzy podkreślają, „reakcje UE na ostatnie kryzysy, w szczególności na pandemię COVID-19 i wojnę Rosji przeciwko Ukrainie, pokazały, że dzięki silnej woli politycznej przywódców UE do wspólnego działania prawo UE jest potężnym i skutecznym narzędziem umożliwiającym reagowanie na nowe i nieprzewidziane kryzysy”.
Publikacja jest dostępna bezpłatnie w j. angielskim: https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/88c3f547-6ed0-11ed-9887-01aa75ed71a1
i na naszej stronie: